جوان و دوستي

"ناتوان ترين مردم كسي است كه از انتخاب دوستان براي خود عاجز باشد و از ناتوان تر كسي است كه دوستاني كه دارد از دست بدهد."
حضرت علي �ع�
انسان از چه روي به معاشرت با دوست نيازمند است ؟ آيا به اين جهت كه موجود ي اجتماعي است يا از اين جهت كه در معاشرت علاقه مند به كسب بينش زندگي و دانش اجتماعي است؟ پاسخ ما، هر دو را شامل مي شود. جوانان به دو دليل بيش ازسايرين به دوستي ها گرايش دارند: اول اينكه آنان مي خواهند در گروه همسالان جايگاهي داشته باشند و پذيرفته شوند تا از اين راه بر احساس تنهايي خويش فائق آيند و از سوي ديگر حلقه ارتباط دوستي است كه فرد مي تواند خودي نشان دهد و ابراز وجود نمايند و بخشي از توانايهايش را به ظهور برساند. دوستي و مصاحبت در فرهنگ و ادبيات ما پيشينه اي عميق و كم نظير دارد . براي مثال برخي از حكما گفته اند :" دوستان را درياب كه زيور آسايشند و ذخيره گرفتاري " .يا " هر كه دوست فراوان دارد بر گردن دشمنان سوار شود."
تنوع دوستي ها درستي ها جوانان بر اساس جذبه و شور شكل مي گيرد و معيارها بيشتر ، عواطف و احساسات است و كمتر پايه هاي منطقي و ارزشي دارد .
" موريس دبس " كه در زمينه روان شناسي بلوغ مطالعات و تحقيقات زيادي كرده است عقيده دارد كه دست كم سه نوع دوستي در اين دوران ( اوايل جواني ) شكل مي گيرد.

1. دوستي هايي كه غالبا ًميان جوانان همسن و همجنس در محيط آموزشگاه يا محيط هاي شبانه روزي نظير خوابگاه هاي دانشجويي شكل مي گيرد و در بيشتر موارد يا به خاطر خدمتي است كه يكي در حق ديگري در موقعيت خاص انجام دادهاست يا در نتيجه سلب اعتماد از يك دوست قديمي به وجود مي آيد . اين نوع دوستي ها با تقديم هديه و نشان دادن احساسات خالصانه به اوج مي رسد و بيشتر اين دوستان ترجيح مي دهند كه دوستانشان همواره متعلق و منحصر به خودشان باشد و ديگري در اين ارتباط عاطفي مشاركتي نداشته باشد.
2.دوستيي كه بين جوان و نوجوان يا كودك به وجود مي آيد و مبتني بر حمايت فرد از دوست خردسال است ،در مورد اين دوستي ها بايد از نظر اخلاقي و روحي كاملا ًاحتياط كرد . در غير اين صورت احتمال راه يافتن انحرافاتي از قبيل آلودگي جنسي به اين دوستي ها وجود دارد و اين زماني است كه بد آموزي هاي خانوادگي ، مراقبت نكردن والدين و خلاءعاطفي كودك ، نوجوان يا جوان زمينه را براي لغزش هاي اخلاقي فراهم مي نمايد.
3.دوستيي كه بين جوان و فردي كه بزرگتر از او به وجود مي آيد ودوست بزرگتر به خاطر داشتن جاذبه هاي اجتماعي مي تواند اعتماد جوان را به خود جلب كند كه در بعضي موارد اين دوستي به رابطه اي تنگاتنگ مي انجامد . منزه بودن دوست بزرگتر در اين روابط و نظارت خانواده بر دوستي جوانان و نوجوانان ضرورتي انكار ناپذير است.

معيارهاي انتخاب دوست 
جوانان در دوست گزيني همانند هر انتخاب ديگري نيازمند معيارهاي روشن و قاطعي هستند . برخي از ميزانهاي دوست يابي جوانان عبارتند از :

1. رازداري : همان گونه كه خداوند حافظ اسرار آدمي است دوستان نيز بايد در اتباط با يكديگر رازدار باشند. در اين زمينه يكي از نويسندگان چنين نوشته است: " ما حق داريم اسرار خودمان را با همه كس بگوييم ولي اسرار ديگران امانتي است كه به دست ما سپرده اند نيبايد در آن امانت خيانت كنيم."
2. يكرنگي : دوستاني كه ظاهر و باطنشان يكي است مي توانند اعتماد جوانان را جلب نمايد. در حقيقت اين ويژگي در افرادي تبلور مي يابد كه شخصيت سالمي داشته باشند و احساس حقارت نفس نكنند.
3. پايداري درسختي ها: از نشانه هاي مردي و جوانمردي اين است كه دوستان در پيشامدها و تنگنا ها يكديگر را تنها نگذارند و حتي در دشواريهاي زندگي بيش از هر زمان راحتي و آسايش در كنار يكديگر بمانند و مرارت ها را ميان خود تقسيم كنند.
4. فضيلت واخلاق: جوانان برآيند شخصيت دوستانند به اين مفهوم كه صفات عالي انساني آنهابه راحتي به ديگري منتقل مي شود. انتخاب دوستاني كه معنويت و فضايل انساني برخوردار باشند موجب بسط و تعالي شخصيت جوانان مي شود . پيامبر گرامي اسلام � ص� از حضرت عيس بن مريم � ع� حديثي نقل فرموده اند كه مضمون آن چنين است : " با كساني دوستي نماييد كه ديدارشان شمارا به ياد خدا بيندازد ، گفتارشان بر علم و دانش شما بيفزايد و كردارشان شما را مشتاق آخرت نمايد."